Vergiftigingen bij huisdieren komen regelmatig voor, met name bij honden dewelke niet al te kieskeurig zijn wat betreft de opname van vreemde substanties. Ook katten en andere diersoorten worden geregeld getroffen. Soms worden dieren opzettelijk vergiftigd, in andere gevallen komen ze accidenteel in contact met producten die schadelijk voor ze zijn. Wist je dat bepaalde voedingswaren die wij eten, levensbedreigend zijn voor uw viervoeter? Of dat een heleboel doorsnee kamerplanten eigenlijk uiterst toxisch zijn?

Lees hieronder meer over de meest voorkomende intoxicaties bij onze huisdieren en hoe je best reageert wanneer de situatie zich voordoet.

Hoe te handelen in het geval van een (vermoedelijke) vergiftiging?

‘Even afwachten en kijken wat er gebeurt’ is nooit een goed idee in het geval van een mogelijke vergiftiging. Neem zo snel mogelijk contact op met uw dierenarts. In de meeste gevallen kan een middel worden geïnjecteerd waardoor het dier in kwestie de giftige substantie zal uitbraken. Dit is echter tegenaangewezen wanneer het gaat om etsende stoffen of vreemde voorwerpen.

Let op! Gebruik nooit zout om je huisdier te doen braken. Overmatige zoutopname is eveneens giftig voor dieren en kan leiden tot sterfte.

Voor sommige intoxicaties bestaat een tegengif oftewel een antidotum, maar dit is jammer genoeg niet altijd het geval. Wanneer het dier reeds vergiftigingsverschijnselen vertoont, zal de dierenarts aanbevelen het dier te hospitaliseren voor infuustherapie en symptomatische behandeling.

Meest voorkomende intoxicaties bij huisdieren

1.     Ratten-/muizengif

De meeste middelen om ratten of muizen te bestrijden, bevatten anticoagulantia. Dit zijn stoffen die gaan interfereren met de bloedstolling van het doeldier. Honden of katten die het gif accidenteel opnemen, kunnen dus ook stollingsproblemen of bloedingen vertonen en hieraan overlijden. Klinische symptomen worden meestal pas waargenomen 2-3 dagen na ingestie. Sloomheid, bleke slijmvliezen en een versnelde ademhalingsfrequentie zijn typische tekenen van bloedarmoede. Het toedienen van vitamine K is effectief als behandeling.

Sinds enkele jaren zijn er ook rodenticiden op de markt op basis van alfachloralose. Deze stof werkt in op het centraal zenuwstelsel i.p.v. op de bloedstolling. Spiertrillingen, coördinatiestoornissen en bewusteloosheid kunnen optreden, waarna het getroffen dier kan sterven ten gevolge van onderkoeling of ademhalingsstilstand. Klinische symptomen kunnen al optreden na 15 minuten. Er bestaat geen antidotum voor vergiftigingen met alfachloralose. De behandeling is symptomatisch.

2.     Chocolade

Honden en katten zijn zeer gevoelig aan chocolade, meer bepaald aan de stof theobromine (= een xanthinederivaat). Hoe donkerder de chocolade, hoe meer theobromine hij bevat en dus hoe gevaarlijker. Spiertrillingen, braken en diarree zijn typische symptomen die doorgaans 2-4 uur na opname optreden. De uren daarna kunnen aanvallen, hartritmestoornissen en zelfs coma ontstaan.

Tip! Heeft jouw viervoeter zojuist een lat chocolade naar binnen geschrokt? Gooi dan de verpakking zeker niet zomaar in de vuilnisbak! Aan de hand van de verpakking kan de dierenarts de concentratie theobromine en het daarmee gepaard gaande gevaar beter inschatten.

3.     Koffie

Net zoals theobromine, is ook cafeïne een xanthinederivaat en dus giftig voor honden en katten. Huisdieren die koffie binnenkrijgen kunnen dan ook gelijkaardige symptomen vertonen als bij een chocoladevergiftiging.

Let op! Niet enkel koffie bevat cafeïne. Ook in cola, thee en energiedranken zit dikwijls een redelijke hoeveelheid cafeïne verwerkt.

4.     Slakkengif

Traditionele slakkenkorrels bevatten typisch metaldehyde, een uiterst toxische stof. Voornamelijk honden maar ook andere diersoorten zoals katten, konijnen, paarden en koeien worden soms het slachtoffer van een metaldehydevergiftiging. Symptomen treden op binnen de 3 uur en variëren naargelang de opgenomen hoeveelheid van misselijkheid, krampen en koorts tot erge spasmen, oververhitting en zelfs sterfte.

5.     Druiven en rozijnen

De reden waarom druiven en rozijnen precies giftig zijn voor dieren, is nog niet gekend. Voornamelijk honden, katten en fretten lijken er gevoelig voor te zijn. Braken en diarree zijn vaak de eerste symptomen die optreden. Ook slaperigheid en uitdrogingsverschijnselen kunnen voorkomen. Binnen 24-72 uur na opname kan acuut nierfalen ontstaan.

6.     Avocado

Persine is een toxine dat voorkomt in alle onderdelen van de avocadoplant, dus ook in de vrucht zelf. Met name de schil en de pit bevatten persine, maar ook in het vruchtvlees zijn kleine hoeveelheden van de stof terug te vinden. Honden en katten die avocado eten, krijgen vooral te maken met maagdarmklachten zoals braken en diarree. Voor knaagdieren, konijnen, vissen, paarden en vogels lijkt de stof een stuk gevaarlijker te zijn.  Persine verstoort het functioneren van de hartspiercellen en kan, met name bij vogels,  tot sterfte leiden binnen de 24-48 uur na opname.

7.     Uien, knofloof, bieslook en prei

Deze ui-achtigen of alliumsoorten bevatten stoffen die na opname worden omgezet in antioxidanten. Te veel antioxidanten zullen, voornamelijk bij honden en katten, de rode bloedcellen aantasten en uiteindelijk leiden tot bloedarmoede. Vergiftigingsverschijnselen zullen meestal pas optreden enkele dagen na opname.  Sloomheid, bleke slijmvliezen en een versnelde ademhalingsfrequentie zijn typische tekenen van bloedarmoede. Er bestaat geen specifiek antidotum voor vergiftiging met alliumsoorten, soms is een bloedtransfusie noodzakelijk.

8.     Xylitol

Xylitol wordt gebruikt als zoetstof in o.a. kauwgom, frisdrank en snoep. Het heeft dezelfde zoetmakende kracht als suiker, maar bevat een pak minder calorieën. Dit zorgt ervoor dat xylitol op dit moment een van de populairste suikervervangers op de markt is. Terwijl er bij menselijke consumptie van xylitol juist heel weinig insuline vrijkomt, gebeurt bij honden het tegenovergestelde. Bij hen komt er namelijk een overdosis aan insuline vrij, met een levensbedreigende hypoglycemie tot gevolg.

9.     Macadamianoten

Het eten van macadamianoten kan voor honden zeer gevaarlijk zijn. Symptomen als braken, apathie, zwakte van de achterpoten en een verhoogde temperatuur worden meestal binnen de 12 uur waargenomen. In veel gevallen zullen deze verschijnselen vanzelf terug verdwijnen. Tot die tijd is het aangeraden de hond onder toezicht van een dierenarts te laten.

Ook cashewnoten, walnoten en een heleboel andere ‘gewone noten’ zijn geen gezonde snack voor je hond. Ze bevatten te veel vet en kunnen bij opname van grote hoeveelheden leiden tot braken, diarree en pancreatitis.

10. Ivermectine

Ivermectine wordt in de diergeneeskunde regelmatig ingezet als anti-parasitair middel. Voor enkele hondenrassen is deze stof echter zeer gevaarlijk. Schotse Collies, maar ook heel wat andere herdershonden en windhonden zijn drager van een genetische mutatie (mdr1-gen) waardoor bij hen het transmembranair glycoproteïne P (P-gp) ontbreekt. De afwezigheid van dit P-gp zorgt ervoor dat net vernoemde risicorassen ivermectine slecht kunnen verwerken waardoor het gaat opstapelen in het lichaam en in de hersenen.

11. Permethrin

Permethrin is het werkzame bestanddeel van sommige bestrijdingsmiddelen tegen teken en vlooien (zoals Advantix, Vectra 3D). Het is veilig voor honden, maar extreem giftig voor katten. Gebruik dus nooit zomaar een pipet van de hond om uw kat te ontvlooien!

Tip! Heeft u toch een spot-on van de hond op uw kat gebruikt en vertoont uw kat nog geen symptomen? Was de kat dan zo snel mogelijk met lauw water en zeep om verdere opname van het product te voorkomen.

12. Humane geneesmiddelen

Let op! Geef nooit op eigen initiatief medicijnen aan uw huisdier. Een heleboel humane geneesmiddelen zijn zeer schadelijk voor bepaalde diersoorten en kunnen leiden tot ernstige intoxicaties.

Pijnstillers zoals paracetamol (ook wel gekend als dafalgan, perdolan) zijn vooral voor katten zeer gevaarlijk. Zelf bij toediening van een zeer kleine hoeveelheid zullen vergiftigingsverschijnselen optreden. Dergelijke intoxicaties kunnen leiden tot bloedarmoede, leverfalen, nierfalen en uiteindelijk sterfte. Bij honden wordt paracetamol soms voorgeschreven als behandeling, maar dit mag enkel door een dierenarts gebeuren.

Bepaalde ontstekingsremmers (NSAID’s) zoals ibuprofen, diclofenac, aspirine en naproxen zijn niet geschikt voor honden en katten en kunnen gastro-intestinale bloedingen, lever- en nierinsufficiëntie veroorzaken. Ontstekingsremmers die u bij de dierenarts kan verkrijgen zijn speciaal ontwikkeld voor dieren en zijn dus wél geschikt.

13. Antivries en koelvloeistof

Antivries en koelvloeistof bevatten ethyleenglycol, een soort alcohol die bij ingestie gevaarlijk is voor zowel mens als dier. De zoete geur en smaak van het product zorgen ervoor dat voornamelijk honden aangetrokken worden om eventuele gemorste volumes van de grond te likken. De eerste symptomen van ethyleenglycolintoxicaties lijken op dronkenschap, waarna levensbedreigend nierfalen kan optreden.

14. Tandpasta

In gewone tandpasta zit meestal fluoride, een stof die uiterst giftig is voor honden en katten. Typische symptomen na opname van fluoride zijn braken, sloomheid, trillen en omvallen. Gebruik voor de tanden van uw huisdier dus steeds tandpasta die speciaal ontwikkeld is voor dieren. Deze bevat doorgaans ook een lever- of kippensmaak, waardoor het tandenpoetsen voor uw viervoeter een stuk aantrekkelijker wordt.

15. Zout

Een overmatige zoutopname kan zowel bij mens als dier tot een zoutvergiftiging leiden. Het zijn wederom honden die het vaakst slachtoffer worden, door onder andere het drinken van zeewater of het aflikken van strooizout van de pootjes. Symptomen ontstaan meestal reeds binnen het uur en bestaan typisch uit braken, diarree en koorts. In het slechtste geval krijgt de hond te maken met aanvallen en coma.

Tip! Voorzie steeds drinkwater wanneer je naar het strand gaat en laat de hond daar van drinken. Zo voorkom je dat de hond dorst krijgt en van het zeewater gaat drinken.

16. Planten en paddenstoelen

Een heleboel planten- en paddenstoelsoorten zijn giftig voor huisdieren. Symptomen na opname variëren van braken en diarree tot neurologische symptomen, hartritmestoornissen, nierfalen en zelf sterfte.

De bekendste giftige plantensoorten zijn hieronder opgelijst:

  • Lelies (extreem giftig voor katten!)
  • Bloemen en bloembollen van o.a. narcissen, tulpen, krokussen, meiklokjes…
  • Kerstster, maretak, hulst en kerstroos
  • Kamerplanten zoals aloe vera, azalea, monstera, philodendron, sanseveria…
  • Buitenplanten zoals laurierkers, taxus, eik, hortensia, buxus, nachtschade-soorten…
  • Paddenstoelen zoals de vliegenzwam, de groene knolamaniet…

Let op! Deze opsomming is niet volledig! Er zijn nog een heleboel andere giftige plantensoorten. Heeft uw huisdier van een plant gegeten maar weet u niet welke soort? Neem dan voor de zekerheid toch contact op met uw dierenarts.

17. Blauwalgen

Blauwalgen, oftewel cyanobacteriën, zien we voornamelijk tijdens de zomermaanden in stilstaand of traag stromend water. Ze vormen een blauwgroene tot roodbruine olieachtige laag op het water en produceren giftige stoffen. Het drinken van gecontamineerd water houdt erge gezondheidsrisico’s in voor mens en dier, maar ook het zwemmen er in kan gevaarlijk zijn. De gifstoffen gaan typisch de lever en het zenuwstelsel aantasten, met symptomen als braken, diarree, shock, geelzucht, spiertrillingen en soms sterfte tot gevolg.  Merk je ergens in je omgeving blauwalgen op? Meldt het dan zeker aan de gemeente zodat zij de nodige maatregelen kunnen treffen.

Deze lijst somt de meest bekende toxische stoffen voor huisdieren op, maar is niet compleet. Heb je na het lezen van dit artikel nog vragen? Neem dan zeker contact op met ons team.

Terug naar overzicht